Componist Rob Faber: ‘In de 2Vandaag-tune is het idee van een opgewekt marsje verwerkt’

Share

Rob-Faber-met-bas-300x225Door het verstrijken van de tijd gaan veel oude tunes verloren. Nadat ze niet meer gebruikt worden, lijkt niemand er meer naar om te kijken en dus is het makkelijk om de masters uit het oog te verliezen. Dat is zonde want het is wel vaak muziek waar mensen mooie herinneringen aan hebben. Samen met componist Rob Faber hebben wij zijn oude tunes voor 2Vandaag uit het archief weten op te duikelen. Daardoor kun je vanaf vandaag hier naar de tunes luisteren die 2Vandaag gebruikte tijdens de eerste vijf jaar van het bestaan. We hadden ook een gesprek met Rob om meer te weten te komen over de tunes.

Waar was 2Vandaag naar op zoek qua muzikale vormgeving?

Rob Faber (RF): Het draaide vooral om attentiewaarde, herkenbaarheid en het gevoel van lekker thuiskomen na een werkdag. De tune moest een uitnodiging zijn om te gaan kijken, net als het nieuws, maar dan zonder de zwaarte. In de tune is het idee van een opgewekt marsje verwerkt.

Ik had naast de demo van dit muziekje een stuk of zes alternatieven. Die ik ook heb laten horen en dat was onhandig van me. Het werd nog spannend maar mede dankzij mijn eigen veto is dit hem toch geworden. Alles is opgenomen en geproduceerd in samenwerking met Paul Weijenberg Studio’s (nu Desmet Studio’s). Paul was heel belangrijk voor me. Hij wist er altijd precies dát aan toe te voegen waardoor het ook voor mij weer bijzonder werd.

Vanaf de start van het programma in 1993 tot ver voorbij de 1000ste uitzending in 1997 werd de tune gebruikt. Twee weken na de start van het programma zat de tune al in een herken-je-dat-spelletje op de radio. Naast de looptijd was dat een bevestiging dat de opzet slaagde.

Hoe kwam je aan de opdracht?

RF: Het begon allemaal met de tune voor Veronica Nieuwslijn, een van de voorlopers van 2Vandaag. In 1987 zijn Paul en ik gevraagd om mee te doen met de competitie voor een nieuwe “Nieuwslijn tune”. Dit was naar aanleiding van een door ons gemaakt pakket voor Radio Rijnmond, waar Paul had gewerkt. Wij werden gekozen en zo ontstond Nieuwslijn II. Het werd één van de weinige (nieuws)tunes met een driekwartsmaat. Elementen uit de oorspronkelijke tune moesten, omwille van de herkenbaarheid, behouden blijven. Het thema-logo de morse-piepjes kwamen dus mee van Pim Koopman.

Paul Wijenberg Studio's studio 1, waar de tunes zijn geproduceerd.

Paul Wijenberg Studio’s studio 1, waar de tunes zijn geproduceerd.

In 1988 hebben we naast aanpassingen nieuwe versies gemaakt voor afgeleide programma’s zoals 2e Lijn en Sportlijn. In 1992 werd ik gevraagd om een geheel nieuwe tune te schrijven. Dat werd Nieuwslijn III, gemaakt in nauwe samenwerking mat Valkieser.

Toen Nieuwslijn een jaar later opging in 2Vandaag werden wij gevraagd om de muziek te leveren. Joost Oranje zat in de werkgroep vormgeving en hij belde mij. Het werd een prettige en goede samenwerking.

Je hebt ons geholpen de tunes op te duikelen uit het archief. Toen je de tunes zelf na al die jaren weer terug hoorde, wat vond je ervan?

RF: Dat is moeilijk, ze zijn zo vergroeid met je. Het is een soort familie van je. Het is iets wat je van tijd tot tijd hoort en waar je misschien dingen aan zou willen veranderen. Maar waar je eigenlijk ook wel tevreden over bent.

Je bent nooit tevreden want perfectie is een ideaal, niet iets dat je ooit kunt realiseren. Wat zou je nu anders hebben gedaan?

RF: Dat vind ik geen realistische vraag omdat je vandaag een ander programma zou hebben en je nu anders in het leven staat, ook op muzikaal gebied. Wat zich weer vertaalt naar wat je maakt. Waarmee ik toen niet tevreden was, weet ik al niet meer. Dat gaat om futiliteiten, bedacht onderweg naar huis, vanaf de studio in Amsterdam. Je zit nog zo midden in het proces dat je denkt: “oh god, dát had ik anders moeten doen.” Het kan de lengte van een nootje zijn of iets in de mix. En later als het af is en het werkt, dan weet je eigenlijk niet meer waar het over ging.

Perfectie is ook niet alles. Ik ben wel iemand van muzikale spontaniteit. Met de opnames zijn veel dingen live ingespeeld. Vooraf weet je nooit wat er gaat komen. Je gaat gewoon in de flow van dat moment. Daar ben je dan blij mee of niet.

Een computer kun je natuurlijk elke noot op de juiste manier laten spelen.

RF: Ja. Maar wat ik nu in Logic of ProTools doe, is eigenlijk hetzelfde. Ik wil toch proberen de live feel te houden, dat vind ik belangrijk. Te veel perfectioneren moet je los laten. Als je alles kaarsrecht zet, wordt het al snel een heel onpersoonlijk muziekje. Dat is het laatste wat ik wil.

Een shot uit de leader in deze periode die bestond uit tv's afgestemd op 2Vandaag.

Een shot uit de leader in deze periode die bestond uit tv’s afgestemd op 2Vandaag.

Zijn er voorbeelden waar jij naar op keek bij het maken van de 2Vandaag tune?

RF: Eigenlijk niet. Het is wel vaak zo dat de redactie roept: “het moet zoals de BBC”. Daar ben ik dan wel gevoelig voor. Veel van wat je hoort op de BBC vind ik top. Newsnight is een te gekke tune. Die door de jaren heen evolueert. Hij blijft herkenbaar en toch verandert hij. Soms denk ik ook: “mwah, weet niet of ik dat zó gedaan had.” Maar het idee om iets langer laten bestaan vind ik wel sterk. De breuk van een programma met een tune, heb ik nooit als vooruitgang gezien. Je moet weer helemaal in het programma groeien, wat voor een deel ten koste gaat van de boodschap. Ik geloof in die evolutie en dat hebben we een aantal jaar met 2Vandaag kunnen doen. Wat werkte.

Ja, want de muziek werd inderdaad regelmatig weer op kleine punten aangepast, toch?

RF: We hebben het 2Vandaag pakket een aantal keer kunnen bewerken naar de wensen van de redactie. Ik ben betrokken geweest bij de allereerste bespreking over de muziekvormgeving en de vormgeving überhaupt. En van tijd tot tijd kwam het verzoek voor een aanpassing. Vanuit de productie was er klankmatig een andere overgang nodig of een nieuwe bumper. Aan die wensen probeer je dan zo goed mogelijk te voldoen. Geen probleem, muzikaal heb je zoveel mogelijkheden, daarvan kun je nog niet een fractie kwijt in de opdracht.

We hebben een scala aan fillers, bumpers en logo’s geleverd. Sommige dingen zijn standaard geworden, andere muziekjes zijn op de plank blijven liggen. Ik herinner me
dat op een gegeven moment — met die grote overstromingen — er de hele dag uitzending was. En toen lag er nog genoeg om mee te variëren.

Want het 2Vandaag thema bood de mogelijkheid tot veel variatie. Weet je, het ene muziekje gaat sneller kapot dan het andere. Wat het eerste aanspreekt, gaat het soms ook het eerste vervelen. Een tune moet direct sterk genoeg zijn maar moet ook nog kunnen rijpen. Door mijn luistervoorsprong had ik meer vertrouwen in deze muziek dan in de alternatieven die ik had voorgelegd.

In 1998 werd de tune vervangen. Weet jij waarom?

RF: Er leefde het idee dat een restyling nodig was. Je hebt binnen een redactie altijd vernieuwing. Nieuwe mensen willen vaak graag hun eigen stempel op het programma drukken. Op zich niets mis mee.

EO-presentatrice Janny Fijnvandraat in het decor van 2Vandaag in 1994 tijdens een uitzending.

EO-presentatrice Janny Fijnvandraat in het decor van 2Vandaag in 1994 tijdens een uitzending.

Heb jij meegedaan aan de wedstrijd voor een nieuwe tune?

RF: Ja. Er is dus nog een Nieuwslijn IV maar die is nooit opgenomen. Eigenlijk hadden wij geen kans omdat de redactie al had gekozen voor een bepaalde beeldvormgeving. En de beeldvormgever werkte nu eenmaal samen met andere muziekvormgevers.

Rob van Schoonderwalt heeft de opvolger gemaakt. Ik wist dat niet. Omdat ik interesse had in audio post-productie heb ik, op uitnodiging van Rob, bij United een tijdje soort stage gelopen. Grappig is dat we vaak naast elkaar hebben gezeten maar het hier dus nooit over hebben gehad.

Wat vind je van hedendaagse nieuwstunes?

RF: Dat varieert. Soms ben ik blij verrast; van andere springen de veters uit je schoenen.

Welke dan?

RF: Dat ga ik niet zeggen. Het is niet aan mij om te oordelen over het werk van anderen. Ik weet hoe ingewikkeld het proces is om tot een vormgeving te komen en ken de enorme tijdsdruk die er achter kan zitten. Muziek is steevast sluitpost, zowel in budget als planning.

Wat vind je bijzonder mooi gemaakt?

RF: Bij reclamemuziek is er vaak meer vrijheid en avontuur dan bij (nieuws)tunes. Soms is die muziek zo interessant dat ik helemaal niet meekrijg waar de reclame eigenlijk voor was.

Wat zou je doen als je morgen weer gevraagd wordt om een nieuwstune te schrijven?

RF: Dat ligt eraan wat men wil. Ik heb honderden voorbeeldmuziekjes waar zo iets van gebruikt zou kunnen worden. Maar toch ga ik zeker niet eerst die route. Ik zal altijd vanuit de opdracht gaan kijken wat er nodig is. Het is zo leuk om te schrijven!

Veel dank zijn wij verschuldigd aan Rob voor zijn medewerking. De tunes zijn hier te vinden in het archief op deze website.